Ontwikkelingen per programma

Het is noodzakelijk om het fundament van Stichtse Vecht op orde te brengen met als doel om een slagvaardige en betrouwbare lokale overheid te zijn voor onze inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties. We werken aan twee programma’s om de werkkracht van de ambtelijke organisatie te vergroten en te komen tot een toekomstgerichte begroting.  Bij het maken van de keuzes in deze Kadernota 2024 is de balans tussen de bestuurlijke ambities, de financiële situatie en de ambtelijke organisatie een randvoorwaarde.

Programma 1: Een betrokken en professionele ambtelijke organisatie
Vanaf de zomer 2022 is in fase 1 gewerkt aan het in balans brengen van de organisatie door het stoppen van de grote uitstroom van personeel, het terugbrengen van het ziekteverzuim, het intensiveren van de werving van nieuw personeel op de openstaande vacatures en het koesteren, waarderen en blijven boeien van de huidige medewerkers (potentie benutten). Vanaf zomer 2023 is er in fase 2 ruimte om daarnaast de organisatie te verstevigen, zodat de uitvoering van de wettelijke taken en de bestuurlijke prioriteiten zijn geborgd. Uitgangspunt in het Coalitieakkoord 2022-2026 Bouwen aan een stevig fundament voor Stichtse Vecht is vooralsnog de huidige formatie, maar waar nodig is er vanzelfsprekend ruimte om (bijvoorbeeld incidenteel of tijdelijk) beperkt formatie toe te voegen.

In 2021 en 2022 is de loonsom met ruim € 2 miljoen overschreden door hogere kosten van inhuur op vacatures. Door de overschrijding van het reguliere inhuur budget was voldoende capaciteit beschikbaar om te werken aan projecten, belangrijke verbetertrajecten, wettelijke taken en om het fundament op orde te brengen. Voor inkoopoptimalisatie, contractmanagement, vastgoed, recruitment, strategisch financieel advies en ondersteuning van portefeuillehouders-overleggen is extra formatie nodig (18,4 fte). Binnen de huidige formatie is hiervoor 4,4 fte ruimte beschikbaar. Per saldo voegen we 14 fte toe aan de formatie, waarvan 4 fte tijdelijk. Voor projectmatig werken en een gebouwenbeheersysteem is beperkt aanvullend budget nodig.

Programma 2: Een begroting gericht op de toekomst
We implementeren de nieuwe opzet van de beleidsbegroting en het strategisch financieel beleid volledig in 2024 en we borgen de nieuwe werkwijze in de Begrotingscyclus 2025 en verder. De bestuurlijke Planning en Control (P&C) cyclus 2024 is het eerste jaar waarin we met de volledige nieuwe opzet van de begroting ervaring gaan opdoen. De jaarstukken 2024 sluiten deze cyclus af. De jaarstukken 2024 moeten voor 15 juli 2025 worden ingediend bij de Provincie. Na het zomerreces van 2025 evalueren we de P&C cyclus 2024. De lessen uit deze evaluatie geven we mee aan het bestuur van de volgende collegeperiode 2026-2030.

De gemeenteraad heeft op 7 maart 2023 het Integraal Veiligheidsplan 2023-2026 vastgesteld met daarin een zestal geprioriteerde thema’s. Het college heeft hierop volgend het Uitvoeringsplan Integraal Veiligheidsplan op 18 april 2023 voor de periode 2023-2024 vastgesteld. Om uitvoering te kunnen geven aan de plannen en ambities is een aanvulling van de formatie Openbare orde en Veiligheid (OOV) noodzakelijk. De formatie van team OOV is tijdens de beleidsperiode 2019-2022 tijdelijk aangevuld vanuit meerjarig incidenteel budget voor de aanpak van georganiseerde ondermijnende criminaliteit. Gelet op het belang van de aanpak van de geprioriteerde thema’s uit het IVP 2023-2026 is het noodzakelijk om de meerjarig incidentele middelen om te zetten naar vaste formatie van team OOV. 

Met dit voorstel wordt gevraagd om de benodigde capaciteit voor OOV structureel te maken. In totaal gaat het om een formatie uitbreiding van 3 fte (beleidsadviseur OOV, jurist/Bibob coördinator en junior adviseur OOV). In de huidige situatie zijn de beleidsadviseur OOV en junior adviseur OOV al ingevuld door inhuur. Van het meerjarig incidenteel budget ondermijning was eerder formatie beschikbaar voor de OOV jurist en Bibob coördinator. Met dit voorstel wordt gevraagd om naar een gewenste en toekomstbestendig team OOV van in totaal 7 fte (1fte strategisch adviseur, 4fte beleidsadviseur, 1fte junior adviseur en 1fte jurist OOV/Bibob coördinator) te gaan. 

Door de grote druk op de woningmarkt zijn woningen voor starters en mensen met een modaal inkomen onbetaalbaar en is er een lange wachtlijst voor sociale woningen. In de door de raad vastgestelde Omgevingsvisie noemen we de ambitie om tot 2040 minimaal 4.500 woningen  en maximaal 7.500 woningen te bouwen om zo de druk op de woningmarkt te verlichten. Om deze ambitie waar te maken moet de projectorganisatie worden versterkt. Hierdoor wordt efficiënter en professioneler gewerkt aan de verschillende woningbouwprojecten. Dit gaan we doen vanuit een driesporenstrategie. 

Spoor 1 : inzetten op een volledige vaste bezetting van de huidige formatie en de vaste formatie structureel uitbreiden met 12,78 fte. De knelpunten in de huidige organisatie zijn deels te wijten aan de huidige arbeidsmarkt. Door vol in te zetten op het aantrekken van vast personeel beperken we de kosten en verminderen we inefficiënties en verspilling als gevolg van de vele wisseling van extern personeel. Het terugdringen van inhuur en het vergroten van de vaste bezetting is bovendien in lijn met het coalitieakkoord.

Spoor 2 : het organiseren van flexibel inzetbare deskundigheid door het aangaan van raamovereenkomsten met Ingenieursbureaus. Hier kunnen concrete diensten worden afgenomen, als de beschikbaarheid of deskundigheid binnen de organisatie ontbreekt. Ook nu maken we veel gebruik van ingenieursdiensten voor reguliere werkzaamheden. Met deze aanbesteding verruimen we onze mogelijkheden. Deze aanbesteding vermindert ook een groot deel van de onrechtmatigheid op inkoop en aanbestedingen. Wij verwachten eind 2023 een of meer raamcontracten te sluiten.

Spoor 3 : inhuur niet volledig uitsluiten, maar wel uitgaan van robuuste inzet. Hierbij wordt ingezet op langdurige en substantiële inhuur op concrete projecten.

Wij gaan uit van 70% verhaalbaarheid van de directe kosten op basis van het wettelijk instrumentarium. Tegenover de inzet van huidig personeel ramen we in de begroting op dit moment € 95.000 aan opbrengsten in de begroting. We verantwoorden alleen de werkelijke opbrengsten in de jaarrekening. Dit betekent feitelijk dat wij 7,22 fte (€ 643.000 loonsombudget) volledig inzetten op projecten, waar we nu geen inkomsten voor begroten. Dit komt redelijk in de buurt van de reële situatie. De totale kosten aan huidige personeel plus capaciteitsclaim bedragen € 2.143.000. Uitgaande van 70% verhaalbaarheid verhalen we hiervan € 1,5 miljoen op ontwikkelaars en corporaties.

Het Rijk stelt via de 'Tijdelijke regeling capaciteit decentrale overheden voor klimaat- en energiebeleid’ (CDOKE) financiële middelen beschikbaar. Deze middelen zijn met name bedoeld voor het verkrijgen van de benodigde kennis, expertise én uitvoeringscapaciteit . Voor 2024 en 2025 heeft het Rijk ongeveer € 1,1 miljoen voor Stichtse Vecht beschikbaar. Wij hebben een aanvraag voor deze middelen ingediend. De toegekende middelen zetten we in voor de benodigde capaciteit voor het uitvoeringsprogramma duurzaamheid. Gemeenten leggen jaarlijks verantwoording af over de inzet van deze middelen. We houden er rekening mee dat we ongeveer voor € 0,3 miljoen aan uitgaven, die we nu uit eigen middelen betalen kunnen financieren uit de deze specifieke uitkering.

Als nadere uitwerking van de vastgestelde Omgevingsvisie Stichtse Vecht stellen wij voor om gebiedsgerichte Omgevingsprogramma's  of Gebiedsvisies op te stellen met aandacht voor wonen, bereikbaarheid, leefbaarheid (gezonde omgeving en voorzieningen, zoals onderwijs en sport) en vitaliteit.  Dit met als doel:

• Concreet maken van de verschillende ruimtelijke opgaven, die voortkomen uit de Omgevingsvisie in deelgebieden en voornamelijk gebonden aan de kernen.
• Inzichtelijk maken van ruimtelijke opgaven en ontwikkelingen met behulp van een integrale visie 
• Handvatten bieden voor een (intern) ruimtelijk afwegingskader.

Op deze manier bieden we inwoners en ondernemers een ruimtelijk perspectief op toekomstige ontwikkelingen van hun woon-, werk- en leefomgeving.  We  betrekken inwoners, ondernemers en belanghebbenden  bij de ruimtelijke ontwikkeling van hun woon-, werk- en leefomgeving en de afwegingen die hierbij gemaakt worden.  We pakken nieuwe ontwikkelingen aan  vanuit zowel de ruimtelijke kant als de sociaal-maatschappelijk kant. Denk hierbij aan het integraal huisvestingsplan (IHP - onderwijshuisvesting, bewegingsonderwijs), sport, cultuur en welzijn. Zo ontstaat een zo breed mogelijk en integraal perspectief, in plaats van losse en minder samenhangende ontwikkelingen. 

Ons landelijk gebied krijgt te maken met veel opgaven vanuit het Utrechts Programma Landelijk Gebied (UPLG). Deze opgaven vragen vaak om specialistische kennis. De belangen voor de gemeente, haar inwoners,  ondernemers en organisaties zijn groot. Om tot een gedragen uitvoeringsprogramma te komen,  vinden we het belangrijk om goed regie te voeren en voldoende capaciteit, tijd en middelen vrij te maken. We benutten eventuele extra financieringsstromen maximaal. 

TIM SV (Jeugd en Wmo)

Het doel voor 2024 is om de zorg aan inwoners te normaliseren en  te transformeren. We moeten hiervoor de huidige (structureel) hogere zorgkosten opvangen in de begroting voor € 4 miljoen.  De ambitie is om de meerkosten voor contract TIM SV te beperken tot maximaal € 4 miljoen boven op de opdrachtwaarde van € 12,6 miljoen in 2024 en hiermee een dalende trend te realiseren naar 2027. 

Om binnen deze financiële kaders te blijven en de dalende trend te realiseren nemen we aanvullende maatregelen. Indien de maatregelen niet worden genomen lopen de meerkosten verder op. Voor deze maatregelen hebben we in de begroting een budget beschikbaar van € 1 miljoen, in de vorm van een risicobudget. Deze maatregelen bestaan uit:

1. Een projectmatige aanpak intern.
2. Andere maatregelen en mogelijk extra bijdragen aan partijen in het voorveld.
3. Een risicobuffer voor hogere kosten van TIM SV.
4. Een aanpak hervormingsagenda Jeugd.

De maatregelen TIM SV hebben betrekking op kostenbeheersing, transformatie en normalisatie, data-uitwisseling en tijdelijke en structurele capaciteitsuitbreiding. Het projectplan TIM SV 2023 is gemaakt met inhoudelijke onderbouwing van de werkzaamheden, de planning en de structuur en ligt in lijn met de recent aangenomen motie. Die opzet en werkwijze vormt de basis voor het transformatieplan 2024. Er is een structureel innovatiebudget nodig van € 885.000 (waarvan 3,8 fte personeel) om de meerkosten van TIM SV te beperken tot € 4 miljoen in 2024 en de jaren erna te laten dalen. 

Bestuursopdracht  

Diverse sociale en demografische ontwikkelingen zorgen voor spanning tussen wat nodig is in het sociaal domein en wat er (financieel) mogelijk is. Deze vraag richt zich onder andere op het brede maatschappelijke voorveld en de wijze waarop we die in Stichtse Vecht hebben ingericht. Het college heeft daarom opdracht gegeven om in kaart te brengen welke ontwikkelingen zich daarin de komende jaren naar verwachting voordoen en welke sturingsmogelijkheden en keuzes er zijn op basis van verschillende scenario's. Deze bestuursopdracht wordt momenteel uitgewerkt, inclusief de aanpak. De uitkomsten moeten begin 2024 opgeleverd worden.

Huishoudelijke ondersteuning, collectief vervoer en woningaanpassingen en voorzieningen

In de kaderbrief 2023 zijn de Wmo-budgetten structureel verhoogd. Daarbij is de ambitie uitgesproken om te werken aan beleidskeuzes om de Wmo kosten in de toekomst beheersbaar te houden. Op 4 april 2023 is de raad tijdens de informatieve commissie geïnformeerd over de aanpak die hiervoor wordt ontwikkeld. Die aanpak richt zich onder andere op het beperken van de instroom in de Wmo, het beter benutten van mogelijkheden in het voorliggende veld, het nog scherper kijken naar de hoeveelheid en zwaarte van de noodzakelijke inzet vanuit de Wmo en het terugdringen en voorkomen van wachtlijsten. 

Voor de implementatie van de aanpak is een eenmalige 'investering' van € 100.000 nodig. Deze kosten hebben betrekking op de verdere uitvoering en monitoring van de beheersmaatregelen en de daarvoor benodigde (technische) randvoorwaarden.

Per 1 januari 2024 ontvangen de regiogemeenten vanuit het Rijk budget voor nieuwe cliënten beschermd wonen volgens een objectief verdeelmodel. In het Regioplan U16 beschermd wonen 2023-2028, is overeengekomen dat de ontvangen budgetten worden overgeheveld naar de gastheergemeente Utrecht, voor de vorming van een collectief U16 beschermd wonen budget. Vanuit dat collectieve budget ontvangen we vervolgens lokaal maatwerkbudget voor het organiseren van lokale zorg en de ondersteuning van inwoners met psychische problematiek. We verwachten dit budgettair neutraal te kunnen organiseren.

Het doel van beschermd wonen is om zorg en begeleiding te organiseren voor inwoners die zijn aangewezen op een beschermd wonen voorziening. We bereiken hiermee dat inwoners met psychische problematiek zo zelfstandig mogelijk thuis kunnen wonen en zoveel mogelijk zorg en ondersteuning in de wijk ontvangen.

De Brede SPUK-regeling is voor alle gemeenten beschikbaar gesteld voor sport en bewegen, gezondheidsbevordering, cultuurparticipatie en de sociale basis. De stip op de horizon is een gezonde generatie in 2040. De Brede SPUK-regeling is voor alle gemeenten in werking gesteld om diverse afspraken uit te kunnen voeren. Deze afspraken zijn vastgelegd in het Hoofdlijnen Sportakkoord II, het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en het Preventieakkoord.

Het financieel arrangement onder het GALA is één nieuwe brede en specifieke uitkering (SPUK). In de SPUK wordt de financiering voor 15 onderdelen op de thema’s sport en bewegen, cultuurparticipatie, gezondheidsbevordering en het versterken van de sociale basis gebundeld in één nieuwe uitkering. Voor sommige bestaande regelingen en programma’s betekent dit een wijziging van het type uitkering, namelijk van een decentralisatie uitkering naar een specifieke uitkering.

Voor 2023 kunnen gemeenten met een aanvraag middelen ontvangen. Voor de periode 2024 – 2026 is een integraal plan van aanpak nodig, dat gericht moet zijn op een domein overstijgende preventie-aanpak. Het plan van aanpak moet na een positief advies (van de kerngroep GALA-SPUK) uiterlijk op 31 oktober 2023 zijn ingediend.

Op dit moment is nog niet bekend voor welke onderdelen uit het GALA we vanaf 2024 budget gaan aanvragen en hoeveel er uiteindelijk wordt toegekend. Voor Stichtse Vecht is voor de komende jaren in totaal maximaal beschikbaar: € 964.445 (2024), € 964.445 (2025),  € 764.580 (2026),  € 632.812 (2027). We houden er rekening mee dat we ongeveer voor € 0,2 miljoen aan uitgaven, die we nu uit eigen middelen betalen kunnen financieren uit de Brede SPUK regeling.

Er is strategische capaciteit RRO nodig voor het opstellen van gebiedsvisies in relatie tot onderwijshuisvestingsprojecten op basis van het Integraal Huisvestingsplan (IHP).  In overleg met scholen, overige betrokkenen, college en Raad worden  integrale gebiedsontwikkelingen opgesteld en uitgewerkt, die moeten leiden tot (o.a.) scenario’s en keuzes rond IHP projecten. 

Om samen met de inwoners van Maarssenbroek het jubileum van deze kern luister bij te zetten, stelt de gemeente een budget ter beschikking van maximaal € 40.000 (dat is ongeveer  €1,50 per inwoner van Maarssenbroek). De gemeenschappelijke inwoners mogen met voorstellen komen voor een besteding van dit budget. Dit budget te financieren uit het leefbaarheidsbudget.